بررسی تأثیر آلودگی هوا ناشی از فعالیت مجتمع مس سرچشمه بر بخش کشاورزی منطقه و برآورد میزان بهینه اجتماعی آن

مجتمع مس سرچشمه یکی از بزرگ ترین مجتمع های صنعتی-‏معدنی جهان و بزرگ‏ترین تولیدکننده مس در ایران می باشد. همراه تولید مس، حجم عظیمی از گاز so2 نیز در این مجتمع، تولید و وارد محیط می‏شود. در مناطق اطراف این مجتمع، فعالیت کشاورزی رونق دارد و افراد منطقه تمایل به کاهش انتشار آلودگی از این مجتمع دارند. لذا در این مطالعه به بررسی تأثیر آلودگی هوا ناشی از انتشار گاز so2 مجتمع مس سرچشمه بر بخش کشاورزی منطقه، برآورد میزان بهینه اجتماعی so2 منتشر شده از این مجتمع، نرخ مالیات بهینه بر آن، برآورد میزان خسارات وارد شده به افراد ناشی از این آلاینده و هزینه نهایی کاهش انتشار آن پرداخته شده است. میزان بهینه اجتماعی آلودگی جایی است که هزینه نهایی کاهش آلودگی برابر با منفعت نهایی کاهش آلودگی (خسارات نهایی ناشی از انتشار آلودگی) باشد. مالیات بهینه بر هر واحد آلودگی نیز برابر با هزینه نهایی کاهش آلودگی در سطح بهینه اجتماعی آلودگی می‏باشد. که هر دو منحنی مذکور برآورد گردیدند. تمایل به پرداخت افراد برای کاهش انتشار گاز so2 از این مجتمع با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط انتخاب دوگانه یک و نیم بعدی، به منظور برآورد منحنی خسارات نهایی، برآورد گردید. منحنی خسارات نهایی مطابق انتظار، محدب و با شیب مثبت و صعودی تخمین زده شد. به‏منظور برآورد منحنی هزینه نهایی کاهش آلودگی برای so2 منتشر شده از این مجتمع، از روش اقتصادی- مهندسی استفاده شد. نتایج نشان داد که این منحنی دارای شیب منفی و نزولی است. مقدار بهینه اجتماعی انتشار این گاز تقریباً 6/265290 تن در سال برآورد گردید. نرخ بهینه مالیات نیز 2/12815 ریال به ازاء هر تن انتشار so2، به دست آمد. خسارات وارد شده به محصولات کشاورزی در اثر انتشار این گاز نیز از طریق محاسبه ارزش کاهش عملکرد محصولات، تخمین زده شد. هم‏چنین نتایج نشان داد که خسارات وارد شده به محصولات کشاورزی در مناطق اطراف این مجتمع حدود 722/2 میلیارد ریال در سال می باشد. لذا اخذ مالیات 2/12815 ریال به ازاء هر تن انتشار گاز so2 و یا تعیین مقدار مجاز انتشار 6/265290 تن so2 در سال، جهت کاهش این آلاینده پیشنهاد می‏گردد.